Zowaar, weer een engel!

Ik zit in de zoutgrot, de zoutgrot van Salzhotel Fortuna. Met zo'n naam, kun je een dergelijke voorziening verwachten. Op vaste tijden mag je er 45 minuten kostenloos gebruik van maken. Ik heb mijn nieuwsgierigheid overwonnen, een kussentje gepakt en plaatsgenomen op de enige losse stoel in de kitcherig ingerichte ruimte met een hoog Flintstone-gehalte. De wandbekleding achter de ruwhouten banken bestaat uit grote brokken zoutkristal, verder staat er een weegschaal en liggen er kussentjes voor de tere billen. Oude, rimpelige billen vrees ik, gezien de overige gasten vanmorgen aan het ontbijt. Ik kan het niet nalaten om met mijn vinger het kristal aan te tippen en te proeven of het werkelijk zout is. Inderdaad, een beetje. Met weemoed denk ik terug aan de Engelse zuidkust waar wij op de pier, in volle wind, elkaar het zout van het gezicht likten, nog maar net twee weken geleden. Het plafond van de zoutgrot, met zijn stalactieten in de meest bizarre vormen, wordt blauw aangelicht en er klinkt relaxte, hemelse muziek. Mijn vriendelijke gastheer komt deze kunstmatige sfeer wreed verstoren met de aankondiging van een zout-verneveling voor twee gasten die in aantocht zijn. Of ik daar ook aan wil deelnemen? Alles op vriendelijke toon hoor, van verjagen is absoluut geen sprake als ik nee wil zeggen. De man doet vreselijk zijn best om het mij naar de zin te maken, maar ik heb het wel gezien...
De ochtend begint helder en knisperend, voor het eerst ligt er vorstaanslag op de daken. Ik maak een rondrit over de Lüneburger Heide, rij via de kleinste weggetjes van dorp naar dorp tot ik in een bosrijke omgeving stuit op een groot militair oefenterrein. De echte heide wordt daardoor aan mijn oog onttrokken, maar de herfstkleuren van het bos maken veel goed. Ik moet plots stevig in de remmen voor een overstekende ree die nauwelijks geschrokken weer in het bos aan de overkant verdwijnt. Dan vouwt het landschap zich weer open en wisselen bos en kale akkers elkaar af. Al het maïs is inmiddels wel van het veld en de bieten liggen her en der hoog opgestapeld langs de weg te wachten op vervoer. Het is draaien en keren in dit licht heuvelende land. Door de eerste nachtvorst regent het nu bladeren van de bomen, in duizend kleuren; dit is de herfst op zijn mooist.
Bij toeval ondek ik in Ebstorf een middeleeuws klooster waar ik mij om 14.00 uur kan aanmelden voor een rondleiding. In het nabij gelegen kloostercafé geniet ik bij mijn Milchkaffee van oma Fidi's overheerlijke appeltaart. Klokslag twee word ik ontvangen door Bärbel Schirmer, een vlotte 62-jarige dame, die mij zal rondleiden door dit 850 jaar oude klooster. Ik ben de enige belangstellende en dit wordt de laatse rondleiding van het jaar. Voor € 4,50 overhandigt zij mij een plaatje van de Ebstorfer Engel en als ik vertel dat dit al mijn derde engel is deze reis, zegt zij vol overtuiging dat toeval niet bestaat, dat alles is voorbestemd. "Gott segne und behüte Dich. Gottes Geist beflügle Deine Schritte. Gottes Liebe trage Dich, wenn der Weg zu beschwerlich wird. Gott begleite Dich, heute, morgen und alle Tage' staat er achterop het kaartje. Ik voel mij een reiziger, een reiziger in de tijd. Samen met Bärbel stap ik de middeleeuwen binnen. Het voormalige Benedictijner klooster voor vrouwen uit de adelijke stand is vrijwel ongeschonden door de tijd gekomen en is nooit meer door de vrouwen verlaten. Bärbel laat mij de mooiste kerkschatten zien, de prachtige glas-in-lood ramen in de kruisgang uit begin 15e eeuw, sluitstenen in de gewelven, eikenhouten kisten uit de 12e eeuw, waar de meisjes uit de gegoede stand mee aan kwamen zetten, met daarin hun bezittingen en sieraden. Want het ging er (nog) frivool aan toe in het begin. De meisjes droegen sieraden, er werd gewandeld en gelachen...
Mijn gids vertelt ook lugubere verhalen: van meisjes die zwanger bleken werd na de geboorte het kind gedood en de moeder ingemetseld. De Madonna met Kind uit 1320 heeft het allemaal zien gebeuren...
Ergens in de kruisgang staat de tekst 'Heute Roth, Morgen Toth' vermeld. Gevraagd naar de juiste betekenis, wordt Bärbel plotseling emotioneel. Het onverwachte overlijden van haar moeder (gisteren nog gezond, ineens was zij er niet meer) brengt tranen en een triest verhaal volgt over een begrafenis die niet betaald kon worden, met een familieruzie ten gevolge. In de intimiteit van dat plekje in die kloostergang vertelt zij mij haar levensverhaal: 'Omdat ik alles wat ik wilde in het leven achter mij heb gelaten, voelde ik een leegte. Hier voelde ik mij vanaf de eerste dag op mijn plaats. Of ik hier altijd al gewoond heb'. Bärbel wil in het klooster, woont er al meer dan een jaar op proef, maar de bevestiging van de Kloosterkamer uit Hannover komt maar niet af. Ze dreigt het slachtoffer te worden van het openlijke conflict tussen de Kloosterkamer en de Abdis over de toelating van novicen. Mijn gids is echter ook een professional en met trots toont zij mij de Ebstorfer Weltkarte die in 1830 in een dichtgemetselde nis ontdekt werd. Met een formaat van 13 vierkante meter was het het grootste en belangrijkste wereldbeeld van toen, in de 13e eeuw liefdevol gemaakt door de kloosterzusters. De wereld als platte schijf met Jerusalem als middelpunt, omgeven door de toen bekende landen. Bij een bombardement op Hannover in 1943 ging het origineel verloren, nu wordt een natuurgetrouwe kopie aan het publiek getoond op de plaats van herkomst, het Heideklooster van Ebstorf. Met de hand op mijn pols nemen we afscheid, scheiden onze wegen. 'Heute Roth, Morgen Toth' dreunt nog na wanneer ik buiten in het late zonlicht in mijn borstzak voel. Ze is er nog, mijn Ebstorfer beschermengel...