Herfsttij (niet te keren...)

Vandaag reis ik verder naar Bad Bevensen op de Lüneburger Heide met een tussenstop in Worpswede, het kunstenaarsdorp in het Duivelsveen ten noordoosten van Bremen. Ik was er eerder, in het vroege voorjaar van 2012, toen nog niet alle musea geopend waren. Nu benut ik de kans een bezoek te brengen aan het Modersohn-Haus, de voormalige woning van Otto Modersohn en zijn tweede vrouw Paula Modersohn-Becker. De twee moderne, aangebouwde vleugels herbergen de collectie van galeriehouder Bernhard Kaufmann, die werken bevat van de eerste generatie schilders uit Worpswede. Schilderijen van Otto Modersohn, Fritz Mackensen en Hans am Ende hangen hier in dit prachtige kleine museum, aangevuld met schilderijen en tekeningen van de later bij de groep aangesloten Heinrich Vogeler. 21 Schilderijen van Paula Modersohn-Becker, die als leerlinge van Mackensen naar Worpswede kwam, sieren het voormalige woonhuis. De sfeer van de landschappen rondom de Weyerberg, waarop Worpswede ligt, en de portretten van de arme boerenbevolking van rond de vorige eeuwwisseling laat zich niet in woorden vangen. Alles wat de afgelopen dagen aan mijn ogen voorbijtrok en ik gepoogd heb te beschrijven, hangt hier aan de wanden en maakt diepe indruk op me. Elke schilder op zijn eigen manier, maar met de natuur, in alle jaargetijden, als bindend element. Het lage, zompige land met zijn kanalen waarop de turf werd afgevoerd. De harde arbeid van de turfstekers en de alom aanwezige berkenbomen, die op vrijwel geen enkel schilderij ontbreken. Ik ben niet weg te slaan uit het Modersohn-Haus, lees alle teksten en beluister de audiotour tot en met het allerlaatse fragment. Ik zou hier op de berg en in het veen gelopen kunnen hebben, in een vorig leven misschien, zo vertrouwd voelt het. Met moeite maak ik mij los, met een prachtig kunstboek onder de arm. De dame achter de kassa kijkt mij dankbaar na. Gekke Hollander...
Ik rij vandaag enkel nog door schilderijen, van lijst naar lijst, met een doorgetrokken horizon. Witte boekweitvelden wisselen af met hei- en bospercelen, grijze berken lichten plotseling helwit op als de zon zich weer even laat zien. Dan tonen mijn schilderijen een fraai reliëf in diep verzadigde kleuren. Oker en groen, oranje en goud. En alles overspannend het hemelblauw met daarin een overtrekkende vlucht kraanvogels.
Zo bereik ik Bad Bevensen, kuuroord op de Lüneburger Heide. Hier ga ik de komende dagen herfst vieren in de mooiste week van het jaar. In de vooravond begint het zachtjes te regenen en zoek ik het centrum op om wat te gaan eten...

Herfsttij (niet te keren...)

Glimmend plaveisel,
neons vloeien tot mijn voeten uit.
De wind veegt regen in mijn gezicht.
Jagend blad, kringelend naar de overkant.

Ik schurk tegen de einder aan,
risico-bewust over de rand te kunnen vallen
en de glijbaan van de tijd af te moeten dalen.
Eindigend in eeuwig zand, zonder enige verheffing.

Met de horizon ver onder mij...