Weites Land
Door: Cees Sleven
Blijf op de hoogte en volg Cees
26 Oktober 2019 | Duitsland, Emden
William Walton's 'Touch her soft lips and part' is de stemmige muziek waarmee ik vanochtend de zon zag opkomen op weg naar Ostfriesland, het vlakke Noordduitse land achter de waddenkust, waarvan men zegt dat het zo vlak is dat men woensdag al kan zien wie er in het weekend op bezoek komt. Mijn komst zal dan ook wel bekend zijn als ik in de Kunsthalle van Emden op zoek ga naar de schilderijen van de Duitse expressionistische schilders die in het plaatsje Dangast aan de Jadebusen samenkwamen om het licht en landschap van Ostfriesland op het doek vast te leggen. Ik loop daar echter tegen een grote tentoonstelling aan over Horst Janssen (1929 - 1995), die 'kunst uit kunst' tot zijn credo verhief, waarbij hij een geheel eigen interpretatie gaf van werken van 's werelds beroemste schilders als Rembrandt, Picasso, Goya en Friedrich. Kopieëren als een vorm van esthetisch verantwoord verder denken en ontwikkelen en dat op een meesterlijke manier, en zich zo scharend tussen de meesters. Ik vergaap mij aan de vele tekeningen, etsen en litho's en vergeet even waarvoor ik gekomen ben, de schilders uit Dangast. Ze zijn er niet, tijdelijk opgeborgen in het depot vermoed ik. In de weinig overgebleven ruimte voor de vaste collectie ontdek ik een aandoenlijk schilderij van Paula Modersohn-Becker voorstellende een staand meisje voor een geitenstal (1902). Hoe ongelukkig kan de kindertijd eruit zien... Een kind uit het Duivelsveen rond Worpswede bij Bremen. Onder dezelfde wolkenhemel als op het fascinerende schilderij 'Noordduits landschap' (1980 - 1981) van Heiner Altmeppen.
Dit laatste schilderij doet me besluiten het landschap hier 'live' te gaan beleven. Daarvoor kies ik de 'Grünen Küstenstraße' die mij voert langs de zo karakteristie rode bakstenen huizen, schuren en kerktorens. De toren in Suurhusen staat scheef, en niet zo'n klein beetje ook: schever dan die in Pisa, wel 5,19 graden uit het lood, een absoluut wereld record.
Verder nu langs liefdevol verzorgde tuinen onder horizonvervuilende windmolenparken. De weg volgt de dijk die het beeld kaarsrecht verdeeld in blauw en groen. Leeg, boomloos land, te dramatisch om snel op te schieten. Rechts van mij is een kolonie meeuwen neergestreken op een veld vers geploegde aarde, als witte stippen op een zwart laken. Hoog boven mij passeert een vlucht ganzen in V-formatie, richting Wadden, richting warmere oorden. Bij Greetsiel bereik ik de kust en wandel door het autovrije centrum naar het pitoreske haventje. Ik kan het op mijn gemak doen, want mij werd een parkeerbonnetje geschonken voor de hele dag. De tweeling-molens verwelkomen mij en wijzen mij de weg naar de bijzondere waterdoorlaat in de dijk en uiteindelijk naar de meer dan twintig vissersboten aan de kade. Het wappert en het waait, maar de temperatuur is aangenaam. De tijd verstrijkt echter sneller dan gedacht, dus ik moet gaan. De Grünen Küsten Straße laat ik achter mij en zet koers richting Dangast, waar ik morgen het geboortehuis van Franz Radziwill ga bezoeken. Expressionist, magisch realist en symbolist, verfoeid door de nazi's, maar bovenal een man van de streek. Hoe rijmt zijn werk met het landschap waardoor ik rij? Laat herfstlicht dat lange schaduwen trekt. En een altijd lage horizon. Plassen, venen en stukken bos trekken aan mij voorbij. Bruin tegen goud, dartelende bladeren verlaten en masse de nu snel kalende bomen. Er zit verandering in de lucht, ik zie het morgen wel...
Ik trek de gordijnen dicht en kijk nog even naar het meisje voor de geitenstal. Ik kan haar blik niet vangen, die is te veel naar binnen gekeerd. Misschien voorzag zij groot verdriet: haar schepper, Paula Modersohn-Becker, stierf op 31-jarige leeftijd tijdens bij de geboorte van haar eerste en enige kind...
Dit laatste schilderij doet me besluiten het landschap hier 'live' te gaan beleven. Daarvoor kies ik de 'Grünen Küstenstraße' die mij voert langs de zo karakteristie rode bakstenen huizen, schuren en kerktorens. De toren in Suurhusen staat scheef, en niet zo'n klein beetje ook: schever dan die in Pisa, wel 5,19 graden uit het lood, een absoluut wereld record.
Verder nu langs liefdevol verzorgde tuinen onder horizonvervuilende windmolenparken. De weg volgt de dijk die het beeld kaarsrecht verdeeld in blauw en groen. Leeg, boomloos land, te dramatisch om snel op te schieten. Rechts van mij is een kolonie meeuwen neergestreken op een veld vers geploegde aarde, als witte stippen op een zwart laken. Hoog boven mij passeert een vlucht ganzen in V-formatie, richting Wadden, richting warmere oorden. Bij Greetsiel bereik ik de kust en wandel door het autovrije centrum naar het pitoreske haventje. Ik kan het op mijn gemak doen, want mij werd een parkeerbonnetje geschonken voor de hele dag. De tweeling-molens verwelkomen mij en wijzen mij de weg naar de bijzondere waterdoorlaat in de dijk en uiteindelijk naar de meer dan twintig vissersboten aan de kade. Het wappert en het waait, maar de temperatuur is aangenaam. De tijd verstrijkt echter sneller dan gedacht, dus ik moet gaan. De Grünen Küsten Straße laat ik achter mij en zet koers richting Dangast, waar ik morgen het geboortehuis van Franz Radziwill ga bezoeken. Expressionist, magisch realist en symbolist, verfoeid door de nazi's, maar bovenal een man van de streek. Hoe rijmt zijn werk met het landschap waardoor ik rij? Laat herfstlicht dat lange schaduwen trekt. En een altijd lage horizon. Plassen, venen en stukken bos trekken aan mij voorbij. Bruin tegen goud, dartelende bladeren verlaten en masse de nu snel kalende bomen. Er zit verandering in de lucht, ik zie het morgen wel...
Ik trek de gordijnen dicht en kijk nog even naar het meisje voor de geitenstal. Ik kan haar blik niet vangen, die is te veel naar binnen gekeerd. Misschien voorzag zij groot verdriet: haar schepper, Paula Modersohn-Becker, stierf op 31-jarige leeftijd tijdens bij de geboorte van haar eerste en enige kind...
-
27 Oktober 2019 - 00:09
Job Cieraad:
Zoals je het landschap beschrijft doet het mij denken aan een dorp in de voormalig DDR. De tijd heeft het dorp niet veranderd en ook het landschap ligt er tijdloos bij. Het komt overeen met de sfeer momenteel in Berlijn. Dertig jaar na het verdwijnen van De Muur, lijkt er helaas voor een aantal voormalige DDR-Duisters nog niets te zijn veranderd. De nieuwe tijd na 1989 heeft voor hen niet het beloofde land opgeleverd. De voormalige 'Ossi's' blijven zich tweederangsburgers voelen. Aan de vooruitgang hebben ze nauwelijks deel genomen. Jouw beschrijving van het landschap roept bij mij deze gedachten op. Zelfs de prachtige herfstkleuren in jouw landschap roepen even niet een zonnig beeld op. Los nog van de politieke sfeer die in het gebied heerst waar jij nu bent. Ik weet dat jij tijdens je herfstwandelingen juist gebieden aandoet waarbij het lijkt dat de tijd stil heeft gestaan. Meestal heeft dit iets nostalgisch en is het een gevoel dat je moet koesteren. Ditmaal komt het landschap waarin jij je de komende dagen gaat begeven niet overeen met een zonnig gevoel. Uiteraard hoop ik wel dat je een mooie tijd hebt en gelukkig sta jij open voor nieuwe invloeden Cees en laat de tijdloze blik van het meisje voor de geitenstal je niet los... Wie weet is zij de komende dagen wel je ongevraagde gids... -
27 Oktober 2019 - 07:22
Paul Lans:
Cees, wat heerlijk dat we weer met jou op reis mogen. De spreekwoordelijke pen is nog warm van de Engeland reis en de inkt lijkt nog makkelijker te vloeien zo sprekend is weer het beeld dat je schetst. Ik reis graag weer met je mee.
Paulus -
27 Oktober 2019 - 10:15
Greet:
Wat een mooie beschrijving van je reis.
Alsof ik over je schouder mee kijk.Je ziet de kleuren en je ruikt de vochtige met dorre bladeren bedekte grond
Verheug me op het volgende verhaal.
Veel plezier en laat ons nog lang meegenieten.
Groetjes -
27 Oktober 2019 - 13:47
Petra Lans:
Wat is het reizen toch leuk en mooi, zeker zoals jij schrijft heb ik het gevoel dat ik op je achterbank zit en aan je zijde loop! Wat een mooi verhaal dit word echt weer genieten en kijk uit naar je volgende verhaal! Of het nou mooi of iets minder weer is geniet ervan.
Liefs Petra -
02 November 2019 - 22:41
Marion:
ik proef een zweem van melancholieke stemming , gevoel, en stilstand.
dat ik dat voel betekent dat je weer de juiste toon hebt gevonden.
thanjs, mooi
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
