De landschapschilders achterna...

Vandaag toont de herfst een heel ander gezicht. De wind komt uit de westhoek, speelt eerst nog pak-me-dan met de opwaaiende bladeren, om ze dan al snel zonder enig mededogen op een hoop te smijten. Gekleurde slierten trekken over straat en eindigen daar waar de luwte enige bescherming biedt. Het staat op regenen. Grijs wordt aan het palet toegevoegd en verhardt de kleuren. Ik aanschouw de Eifel deze dag goeddeels vanuit de auto, met David Sylvian als metgezel: een perfecte mix in melancholie. De vele stille zijdalen zijn vandaag helemaal van mij en die deel ik slechts met herten, roofvogels en wat verdwaald vee dat nog in de velden staat. Ik volg het riviertje de Ahr vanaf zijn oorsprong in Blankenheim tot in Ahrweiler, maar ben zijn loop voortdurend ontrouw als zich weer een kerkje of mooi uitzichtpunt aandient.

Zo brengt een zijstroompje mij naar Kesseling, waar op een vooruitstekende rotspunt de dorpskerk over het plaatsje uitkijkt. De steile voetweg er naartoe is een kruisweg, geen slechte opgave om deze dag te beginnen. De beloning is een prachtig barok altaar, dat eerder de abdij van Maria Laach sierde. Ook hier steek ik een kaarsje aan: ‘Dieses Licht, das leuchtet, ist ein Zeichen meines Gebetes, das ich fortsetzen möchte während ich weitergeh…’ Rondom de kerk is nog maar net plaats voor de overleden dorpelingen, jammer dat zij niet langer kunnen genieten van het prachtige uitzicht over dit verlaten gebied. En verder trek ik, in weldadige eenzaamheid, langs de Herschbach gestaag omhoog naar het hoogste punt van vandaag op precies 620 meter. Door wonderschoon gekleurde bossen, waarin nu bij elke windvlaag een gordijn van bladeren naar beneden komt. Dan weer wijken plotseling de bomen en ontvouwt zich voor mij een breed panorama onder de jagende wolken. Duidelijk zijn aan de horizon de oude kegelvormen te herkennen van de eertijds in dit gebied aanwezige vulkanen. De natuur hier is gul geweest voor haar bewoners: de akkers zijn vruchtbaar, het bronwater is er zuiver en er zijn voldoende gesteenten om te bouwen. Terwijl ik naar de licht gekromde verte staar onderga ik de absolute stilte. Uren zou ik hier kunnen doorbrengen, de rauwe schreeuw van een roofvogel die hoog boven mij cirkelt, is dan slechts een accent, geen verstoring van deze perfectie. Wanneer ik even later weer afdaal in het bos, weet ik mij omarmd door dit Eifel-landschap, door zijn dalen, door zijn hoogten, en langzaam geeft het mij zijn schatten prijs…

In Blankenheim ontspringt de Ahr, in een onaanzienlijke put, en stroomt geulbreed langs de vele fraaie vakwerkhuizen van het stadje, uitgeleide gedaan door de heilige Nepomuk… Door dalen met brede weidegronden, omgeven door beboste hoogten, gaat het stroompje door dit mensverlaten landschap. Ik volg het als een hond die zijn baas voor de voeten loopt: eerst links, dan weer rechts, nu eens van boven, dan weer op gelijke hoogte. Bij Müsch verlaat even het dal op zoek naar het gehucht Kirmutscheid, niet veel meer dan een kerk, een pastorie en een schoolgebouw. Ik wil mij laten imponeren door het verstilde kerkinterieur met zijn beschilderd gewelf en op het altaar, in zandsteen, de bewening van het dode lichaam van Christus bewonderen. Dat is mij niet gegund, de eerste kerk die voor mij gesloten blijft… Geen levende ziel te bespeuren hier. Ik moet het doen met wat verbleekte foto’s bij het toegangshek. Wanneer ik tegen beter weten in nog een keer de deurkruk uitprobeer, fluit de wind mij nadrukkelijk terug naar de auto.

In Schuld zie ik de Ahr weer terug, nu stromend door een breed dal, en ondanks het gestreepte asfalt voor de wielen, kost het mij geen enkele moeite mij voor te stellen, hoe verlaten dit dal er in voorgaande eeuwen moet hebben uitgezien. Geen toeristen, alleen reizigers te voet. O ja, en in de 19e eeuw natuurlijk ook de schilder van landschappen! Barend Cornelis Koekkoek deed het en met hem vele andere romantici. Zelf zou ik ook graag eens… …Ik stop op een mooi punt, pak mijn camera, en rijg een fraai panorama in elkaar. Zo doe je dat in de 21e eeuw! Terug met beide benen op de grond…

Het toerisme is er ook weer, tussen Altenahr en Ahrweiler. Want deze streek is bijzonder: het noordelijkste gebied van Europa waar nog wijnbouw mogelijk is. Het is moeilijk niet onder de indruk te raken van de hoge, steile hellingen die volstaan met wijnranken, vaak op de meest onmogelijke plaatsen van waar mens en machine nog een goede druivenoogst proberen binnen te halen. De plaatsjes tussen Altenahr en Ahrweiler zijn typische wijnbouwersdorpen, met alle commercie die daar bij hoort: Kellerijen, wijnproeverijen en wijnfeesten op momenten dat er nog geen druif is binnengehaald.
Waren de onderste meters boven het maaiveld maar weg te gummen… Wat dan zou overblijven zijn volgens B.C. Koekkoek: ‘de heerlijkste natuurtafereelen. Zij brengen de gevoeligen mensch in harmonie met dezelve, en doen gewaarwordingen in de ziel geboren worden, die het hart verheffen, het kunstgevoel ontgloeijen…’ * De camera blijft maar verder in de tas. Ik onderging vandaag de bekoring van het eerste stuk van de rivier, dan weer kronkelend tussen de hoge rotsen, maar even verder weer stromend in een breder dal. Laat men hier zijn zorgen maar wegdrinken met een goed glas wijn. Ik heb baat bij de rust en het indrukwekkende natuurschoon van de bovenloop van de rivier. Maar ik kan het niet ontkennen: de wijn is van grote klasse! Op mijn hotelkamer schenk ik mijzelf, zonder wroeging, een Walporzheimer Klosterberg Spätburgunder in. Lieblich, dat wel…

* Uit: ‘Mijmeringen en Mededeelingen van eenen Landschapschilder’ (1841) – B.C. Koekkoek