Allerzielen

Het is Spätherbst. Op weg naar de Eifel rij ik, als door de herfstplaten van een kalender. Onder bogen door van goud, waarboven het zonlicht in duizend stralen uiteenspat en al het blad nog intenser doet kleuren. Van geel tot diep rood, afgetekend tegen het zwart van vers geploegde aarde en het vermoeide koper van de afgesneden maïs. Het groen heeft allang zijn biezen gepakt. En dan is er ook nog de stilte: Arvo Pärt’s “Für Alina” op de autoradio doet zelfs te tijd even stilstaan. Vertraagt de gestage stroom waarin de bladeren nu van de takken loskomen. Dit is misschien wel het meest intieme moment van de herfst. De natuur ontdoet zich van haar kleurig kleed en toont haar beginnende naaktheid. Uitdagend, voor even nu, in het besef dat snel alles weer gehuld zal zijn in mist en nevel of bedekt met de eerste sneeuw.
Komend uit de uitgestrekte bossen tussen Aken en de Rur-Eifel laat gegrom onder de motorkap weten dat het middelgebergte zich nadrukkelijk aandient en ik rij langzaam het geheel ommuurde stadje Nideggen binnen. Niet echt binnen, want de strenge Dürener Tor dwingt mij te voet te passeren en de auto achter te laten. Het neerlaten van het zware valhek staat onverbiddelijk op het overtreden van dit gebod. Ik neem de oplopende straat naar de markt met het 15de-eeuwse marktkruis en ga vandaar verder omhoog naar de vesting, een machtige burcht gebouwd vanaf het einde van de 12e eeuw door de Graven von Jülich als onneembaar steunpunt tegen de bisschop van Keulen in de strijd om het bezit van Zülpich. De muren van de burcht werden verlengd en zo kwam het stadje geheel binnen de versterking te liggen. Van de 4 stadspoorten zijn alleen de Dürener Tor en de Zülpicher Tor bewaard gebleven. Via een poort betreed ik het burchtterrein en binnen de muren bezoek in de romaanse Sankt Johann Baptistkerk, die in dezelfde tijd als de burcht werd gebouwd en geheel werd opgetrokken uit rode zandsteen, zo karakteristiek voor dit stadje. Ik vergaap mij aan het prachtige interieur, aan de kleurenpracht van het fresco in de apsis van het koor (1250), aan de serene eenvoud van het zuiver romaanse kruis (ca. 1220) en de gotische houtsculpturen, zoals de Madonna met kind uit 1313 en een Johannes de Doper uit 1330. Een bundel invallend licht strijkt langs het Jesuskind. Al bijna 700 jaar. Het kind kijkt neer op de tombe van Graaf Wilhelm IV. von Jülich en zijn vrouw Ricarda. Zelfs deze tombe is verminkt. Net als de graaf en zijn zonen die in 1278 in Aken verslagen werden. De mens is blijkbaar niet in staat zichzelf te redden…..
Vanaf de burcht heb ik een schitterend uitzicht over de omgeving, en inderdaad: ik ben weer in de Eifel! Ik trek verder naar de oude Romeinse vesting Tolbiacum, het huidige Zülpich, waar ik op zoek ga naar de kloosterkerk op het terrein van de psychiatrische kliniek Mariaborn. Hier zou zich een 12de-eeuwse romaanse Madonna met kind bevinden, een kleine omweg meer dan waard. Nonnen in het zwart schuiven mij voorbij op weg naar het kloosterkerkhof, want morgen is het Allerzielen. De graven van de kloosterzusters worden voorzien van lichtjes en gesierd met witte bloemen. Blijkbaar zijn de zielen van deze overledenen ook niet zonder zonden. Ze bevinden zich in het vagevuur en wachten op hun loutering om voor God te kunnen verschijnen en in de hemel te worden opgenomen. Bemiddeling en voorbeden van de levende zusters kunnen misschien helpen de schulden van de doden te verlichten en hun tijd in het vagevuur te verkorten. Of hoopt men op een tijdelijke terugkeer, waarbij de lichtjes de weg moeten wijzen? Veel patiënten lopen buiten in de herfsttuin. Ook zij zijn de weg kwijt, daar helpt geen gouden middaglicht aan. Opvallend veel bloeiende, witte rozen hier…..
Ik dwaal door het voormalig kloostergebouw. Lange, lege gangen. ‘Beata solitudo, sola beatitudo, alleen de stilte leidt tot zaligheid’ Ik zie deuren van spreekkamers, dokters voor het zielenheil. Een vitrine met een crucifix wijst me de weg naar de kerk. Geen romaanse Madonna met kind, wel een deerniswekkende Pieta. Een man, eigenlijk een kind nog, uit zijn lijden verlost, in de armen van zijn moeder. Hoe toepasselijk kan een omgeving zijn?
Bad Münstereifel en Altenahr sla in over vandaag. Mij te druk. Tegen vijven meld ik mij bij Hotel Garni Schützenhof te Ahrweiler. Het weerzien is hartelijk. Heb een mooie kamer aan de voorkant. De zon strooit nog altijd met goudwarm licht wanneer ik vanaf mijn balkon de straatscène gadesla: links het kerkhof waar honderden mensen druk doende zijn met het zielenheil van hun overledenen. Vannacht zullen er honderden lampjes en kaarsen voor hen branden. En mocht men tijdelijk terugkeren, dan wijzen de lichtjes richting Ahrtor, de vriendelijke stadspoort aan mijn rechterhand, die altijd toegang geeft tot wat aards vertier. Zonder aanziens des persoons…..