"Christkind"

Vandaag maak ik een ritje door het Weserbergland in de warme beslotenheid van mijn auto, met mijn favoriete Spotify-playlist uit de speakers. Schubert's "Winterreise" bepaalt mede de sfeer van het landschap rondom mij: somber en kleurloos tekenen de kale bomen zich af tegen de grijze heuvels, hun wortels bedekt door een vaalbruin bladerdek. De voorbije herfst wacht nog op de winter, de natuur staat stil in een ademloze pauze. Hier en daar liggen op de daken van de huizen langs de weg restjes sneeuw op de pannen en dringt de geur van kachelhout door tot in de auto. Kringelende rook uit schoorstenen verraadt warmte en gezelligheid binnenskamers. De weg volgt het riviertje in het dal, met beboste heuvels links en rechts. Dan weer hoog en dan weer laag, maar altijd bochtig, het vereist zeker wat stuurmanskunst. Best wel een mooi gebied dat Lipper Land met de vakwerkpareltjes Lemgo en Detmold. Omzoomd door de bossen van het Teutoburger Woud bepalen hun intieme kerstmarkten de juiste sfeer voor deze tijd van het jaar. De lichtjes zijn er, de geluiden en het gezang, alleen de sneeuw ontbreekt. Als ik uitzoom kijk ik recht in het kerstpanorama van Intratuin. Maar vandaag mijd ik de kerstmarkt en ben ik een beetje vakwerkmoe, zelfs de camera blijft in de tas.
In de Marktkirche kom ik bij de kerststal aan de praat met een vriendelijk dame over het "Christkind", waarvan ik aannam dat zij de pasgeborene, het Jezuskind in de kribbe bedoelde. Maar niets is minder waar! Ja, het gaat wel om een hemels wezen waarmee Luther tijdens de reformatie St. Nicolaas bestreed, waarmee de Nazis het misbruikte voor hun propaganda en het vandaag de dag juist in katholieke kring weer helemaal op handen gedragen wordt. St. Nicolaas werd door Luther afgedaan als "kinderlijk", alleen Christus kon op 25 december goede gaven onder de, uiteraard protestante, kinderen uitdelen. En zo ontwikkelde zich het "Christkind", een engelachtig wezentje dat nog wel heel veel gelijkenis vertoonde met het Jezuskind. Schattig ziet het meisje eruit met haar lange, blonde lokken, haar tere vleugels en haar witte gewaad. En toch heeft niemand haar ooit gezien. In de kerstnacht legt zij cadeautjes voor de ramen en deuren en slechts het geluid van belletjes verraadt haar aanwezigheid. Zij weet zich vergezeld door knecht Ruprecht, haar norse en angstaanjagende helper. Altijd in het zwart gekleed, draagt deze bebaarde figuur een roe aan zijn gordel en een korf met geschenken op zijn rug. Kinderen die hun cathachismus niet goed kenden konden een afstraffing met de roe verwachten of een enkele reis in de mand tegemoet zien...
Hier geen zwartepieten discussie, denk ik. Die Ruprecht daar valt niet mee te spotten! Ademloos luister ik naar het verhaal van de dame die in mij een gewillig oor vindt, waar anderen reeds zijn afgehaakt. In de 19e eeuw verbreidt Luther's idee van het "Christkind" zich ook in katholieke regionen en vandaag de dag bezoekt het engeltje nog bijna uitsluitend kinderen in katholieke streken. De protestanten hebben zich verbonden met de kerstman, vrolijk, gezet en een beetje oud. Als het mag kies ik voor het Christkind, al past het in de beschreven outfit, lang gewaad en en tere engelenvleugels, zeker niet in een kribbe. Ik dank de dame voor haar boeiende verhaal en werp een laatste blik in de kerststal. Daar ligt het Jezuskind, bijna naakt, tussen os en ezel...
Thuis gekomen doe ik een dutje, maar val ik in een diepe slaap waaruit ik ontwaak door het geluid van belletjes... Voor mijn deur zijn twee flesjes water neergezet... De klok van het klooster heeft zojuist 10 uur geslagen...