Halverwege

Maandag 14 mei 2018, Aschaffenburg

Een vochtige deken ligt over het landschap als ik op deze vroege maandagochtend de Autobahn richting Frankfurt opdraai. Het is nog opvallend rustig op de weg en de echo's van 3 dagen theaterfestival op Hoogte 80 zijn nog niet helemaal uit mijn hoofd verdwenen. Het waren fysiek intense dagen van zelf spelen en gespeeld worden, maar ook van nieuwe en hernieuwde vriendschappen, jolijt en vermaak, en dat alles op het zonovergoten, hoogste punt van Arnhem. Toch doet de grijze wereld om mij heen bijna weldadig aan en markeert het begin van een aantal dagen cultureel zwerven naar het zuiden van Duitsland.
Na mijn bezoek 'n aantal jaren geleden aan de voormalige kunstenaarskolonie Worpswede bij Bremen, heb ik besloten, wanneer de gelegenheid zich zou voordoen, ook een bezoek te brengen aan Dachau, ten noordwesten van München.
Hoofddoel van deze reis is om de eenzaamheid te ervaren van het Dachauer Moos, het landschap ten noordwesten van München, dat dankzij zijn speciale lichteffecten zo'n aantrekkingskracht uitoefende op talrijke schilders uit de plein-air schilderkunst. Op het einde van de 19e en aan het begin van de 20e eeuw ontwikkelde Dachau zich tot een van de belangrijkste Europese kunstenaarskolonies. Toch zal ik ook de confrontatie aangaan met het leed en verdriet van hen die slachtoffer werden van het nazi-regime in het voormalige concentratiekamp Dachau. Ik zal een van de 800.000 vrije mensen zijn die jaarlijks de gedenkplaats bezoeken. Op zoek naar de tegenstelling: De vredige eenzaamheid van het omringende landschap tegenover de uitzichtloze eenzaamheid in het kamp 50 jaar later, wat het met mij doet, daar zal ik jullie verslag van doen...

"Enkel verdriet is van de ziel het wezen.
Een zelfde eenzaamheid sluit allen in.
De grootste liefde heeft geen andere zin
dan in elkanders oog het leed te lezen".

Hopelijk zullen deze regels van de dichter Ed Hoornik die kamp Dachau overleefde mij inspireren om deze tegenstelling te ervaren.

Ik spring van Baustelle naar Baustelle om tegen het middaguur aan te komen in Aschaffenburg, de bischopsstad aan de Main. Tijdens mijn 1e Milchkaffee deel ik mijn terrastafeltje met een local van gelijke leeftijd die na wat algemeenheden over het weer aan mij vraagt wat Holland gaat klaarmaken op het WK voetbal. Een rechtse hoek waardoor ik even knock-out ben en waar tegenover mijn Arjan Robben niet opgewassen is. Maar ik ben hier toch in Beieren? De man heeft duidelijk plezier om mijn stuntelige reactie en maakt het goed door mij feilloos alle hoogtepunten van de stad te wijzen. En zo begin ik aan een stadswandeling die mij brengt naar het Schloss Johannisburg, de uit rode zandsteen opgetrokken bisschops-residentie, met zijn karakteristieke vierkante hoektorens. Het museum is helaas gesloten zodat ik de werken van de Duitse schilder Lucas Cranach moet ontberen, maar dat wordt ruimschoots goedgemaakt in de St. Peter en Alexander-Kirche, waar vele schilderijenn uit de School van Lucas Cranach te bewonderen zijn. Indrukwekkend is daar ook de romaanse crucifix uit de 12e eeuw. Langs de Main-promenade wandel ik door het slotpark naar het Pompejanum dat een replica van een villa uit Pompeij moet voorstellen. Persoonlijke hobby van koning Ludwig I... Vanaf het terras heb ik een prachtig zicht op de stad, de rivier en de bergen van de Spessart daarachter. Daarboven trekt de lucht dicht, klonteren bloemkoolwolken samen tot een asgrauw geheel en het duurt niet lang of een knetterend onweer barst los. Verkoelend koude druppels op mijn zweterige huid. Ik schuil onder de blauwe regen waar de dikke regendruppels zich vermengen met de loslatende bloemblaadjes die met duizenden naar beneden komen. Even waan ik mij in een Disney-film en verwacht ieder moment de opkomst van een of ander sprookjesfiguur. 'n Nabije inslag van de bliksem boort al deze gedroomde romantiek de grond in en wens ik hevig dat deze bui snel overtrekt. Wanneer het langzaam minder wordt kom ik op de promenade een ouder echtpaar tegen: Hij in een rolstoel, zij met de paraplu erboven. We maken een praatje en zie, het silhouet van de stad staat weer in een gouden licht. Plu kan dicht, ieder gaat weer zijn eigen weg...
De mijne gaat naar Haibach, een aangrenzend dorp met een kerk, een bushalte en een hotel. Daar slaap ik vannacht en heb ik zojuist gegeten. Een restaurant zoals je hier kan verwachten: Heel veel hout, heel veel geschilderde bloemetjes op dat hout, perkamenten lampenkapjes, grof gepleiserde muren waarop een crucifix ons zondige gasten scherp in de gaten houdt. Met onze te volle borden, met onze alweer te vullen glazen, met ons te harde lachen, met onze lege conversaties. En God zag dat het niet goed was...
Vanmiddag op het terras aan mijn 2e Milchkaffee zaten een paar tafeltjes verderop twee oudere heren, een van hen duidelijk Parkinson, de ander duidelijk in een ondersteunende rol. Koele witte wijn voor beide heren. En poffertjes met rode vruchten in een schaaltje. Er werd voorzichtig geproost, klinkende glazen en de geur van fruit die over het terras trok. Ik deed een tweede suikertje in mijn koffie. En zag dat het goed was...