Cultureel zwerven in het oosten van Duitsland

Over een bisschop die ratelt, en over een bisschop die vermoord is,
en ook nog over een dichter die in sprookjes gelooft...

Voor mijn culturele zwerftocht ben ik dit keer naar het oosten van Duitsland getrokken, naar het grensland tussen Hessen en Thueringen. Een stil en nog autenthiek gebied waar industrie en natuur gedwongen hand in hand gaan. Dorpen en vakwerkstadjes liggen uitgestrooid tussen de beboste heuvels met huisjes in pastelkleuren. Oker, groen, rose. In harmonie met de kleuren die het ontluikende voorjaar daar uitbundig aan toevoegt. Vele tuintjes en erven zijn versiert met gekleurde eieren in de struiken, want het is de "Karwoche", de Goede Week voor Pasen. Ook in de grote stad gaat deze week niet ongemerkt voorbij. Zo treft in in Fulda, de stad waar ik mijn zwerftocht begin, een grote menigte voornamelijk jongelui aan, op het voorplein van de Dom. Deze staat verzameld rondom 's werelds grootse "Rhoenklapper", een immens grote ratel die in de Karwoche de zwijgende klokken vervangt. "Rhoen", met o-umlaut, is de vulkanische streek ten noordoosten van Fulda waar de jeugd op Paaszaterdag met ratels luidruchtig langs de deuren gaat onder het zingen van: "Wir haben geklappert fuers Heilige Grab und und bitte um eine milde Gab" en hopen dan op gulle gaven in de vorm van paaseieren, geld en snoep. De bisschop zelf is hier naartoe gekomen en staat niet alleen als herder tussen zijn kudde, maar is hier ook om zich in het zweet te werken wanneer hij de Rhoenklapper in beweging probeert te krijgen. En inderdaad, al gauw vult het geluid van de grote houten hamers die op het klankbord slaan het plein en kruipt tegen de barokke facade van de Dom omhoog tot in de torens, als troost voor de klokken die tot Paasmorgen moeten zwijgen. Er zijn heel veel zelfgemaakte ratels aanwezig, nieuwe maar ook heel oude waarmee opa's waarschijnlijk zelf nog mee langs de deuren zijn gegaan. Want het is een hele gebeurtenis hier op het voorplein. Ouders, grootouders en heel veel kinderen moedigen de bisschop aan die applaus krijgt voor zijn noeste arbeid. De lokale media doen verslag, menig selfie met de bisschop wordt gemaakt.
Ik ga in de Dom intussen op zoek naar die andere bisschop, de heilige Bonifatius, die gek genoeg "Apostel van de Duitsers" wordt genoemd. Maar wij hadden hem toch vermoord? In ons eigen Friese Dokkum! Wel al een tijd geleden, op 5 juni 754. Maar de tijd heelt alle wonden en hij voelt toch een beetje van ons... In de crypte vind ik zijn graf en zijn beeltenis terwijl hij getroffen door het zwaard ter aarde stort terwijl de engelen hem een overwinningskrans aanreiken. Tevergeefs zoek ik naar een bijl als moordwapen. Altijd gedacht...
Later op de middag loop ik ook nog even de barokke kerk van St. Blasius binnen. Want voor die heilige is een bedankje wel op zijn plaats. Als jongetje ontving ik meermalen de Blasiuszegen middels twee gekruiste kaarsen rond mijn keel plus een onverstaanbaar prevelement, maar wel met de garantie dat je een levenlang gevrijwaard zou zijn van visgraatjes in je keel. En toch... altijd weer dat wantrouwen als er zo'n prachtige, goudgele makreel op het menu staat. Maar nu maak ik het goed met Blasius, ik brand een kaarsje. Voor meer dan 60 jaar ongeloof.
Het was een fijne kennismaking met het barokke Fulda. Als ik de stad verlaat is de lucht dichtgetrokken en het relief bijna helemaal uit het landschap verdwenen. De typisch gevormde heuvels van de Rhoen doemen somber op links en rechts van mij wanneer ik achter een kruipende tractor bijna tot stilstand kom. Het is 's werelds grootste "Rhoenklapper" die huiswaarts keert en dezelfde bochtige, onoverzichtelijke route gaat die ik heb gekozen. Zal ik wel? Zal ik niet? Er voorbij gaan is eigenlijk geen optie. En dan... een stukje rechte weg voor me. Bonifatius, Blasius en Karl Opel, ik roep ze aan en geef gas...
Een uur later arriveer ik veilig in Villa Rossek te Bad Liebenstein in het Thueringer Wald. En statig gebouw met statige kamers waarin ik mij gelijk thuis voel. Op mijn verzoek is er speciaal een schrijftafeltje klaargezet van waaraf ik dit verslag zit te schrijven. Onder het toeziend oog van Ludwig Bechstein, de grote sprookjes- en sagendichter uit Thueringen. Inspirerend gezelschap op een inspirerende plek. In dit land van sprookjes en legenden. De avond is gevallen. Nevelflarden hangen aan de beboste heuvels, als geesten die ook nog wel een verhaal te vertellen hebben. Ik trek de gordijnen dicht en in plaats van een bijbel vind ik de "Verzamelde Sprookjes" van Ludwig Bechstein in mijn nachtkastje. En vanaf de wand ziet Ludwig dat het goed is...